Заедничка изјава на актерите од граѓанското општество од Западниот Балкан за пандемијата КОВИД-19

Со оглед на тоа што коронавирусот продолжува да се шири низ нашите земји и региони, сите ние сме загрижени за тешките последици од пандемијата врз нашите секојдневни животи, како и за долгорочното влијание на кризата. Ние, актерите од граѓанското општество од Западен Балкан, стоиме здружени и решени да продолжиме во заедничките напори со локалните, националните, регионалните и меѓународните актери, да ги ублажиме негативните социо-економски влијанија на кризата и да градиме поправедни, одржливи и демократски општества.

Ние, заедно:

  • Го изразуваме нашето најискрено сочувство кон жртвите од КОВИД-19 и нивните најблиски;
  • Покажуваме солидарност и изразуваме длабока благодарност кон актерите во првите редови кои ги ризикуваат своите животи да обезбедат поддршка и основни услуги за погодените и пошироката популација;
  • Ги пофалуваме брзите одговори и пристапи засновани врз докази за КОВИД-19 од страна на
    владите на шестте држави од Западниот Балкан.

Денес, повеќе од кога и да било, на луѓето им треба уверување дека нивните влади реагираат итно, одговорно и одлучно, за да ги ублажат социјалните и економските последици од оваа криза, обезбедувајќи целосна транспарентност на нивните активности, и дека развиваат сеопфатни стратегии за „денот потоа“.

Веруваме дека е императив владите, здравствените институции, донаторите, медиумите, бизнисите и актерите од граѓанското општество да:

  • Демонстрираат солидарност и преземат колективна акција за да одговорат на кризата на ефективен и ефикасен начин;
  • Помогнат на најранливите во нашите општества во овие неизвесни времиња;
  • Спроведат истражување и анализа за подобро разбирање, предвидување и антиципирање на социо-економските и другите влијанија на пандемијата;
  • Изготват стратегии за обновување и подготвителни планови за „денот потоа.“

Повикуваме:

Државните институции да обезбедат навремени и информации засновани на факти, на достапни формати и јазици за различни делови од нашите општества. Ова вклучува информации за КОВИД-19 и транспарентност за управување со пандемијата, особено во врска со:

  • преземени мерки за да се спречи ширењето на вирусот, невработеноста и загубата на работни места и да се вклучат и да се поддржат засегнатите заедници, особено најранливите и тешко достапните;
  • „финансиски пакети за итни случаи и закрепнување“;
  • влијанијата на полицискиот час и други мерки што можат да ги загрозат човековите права, менталното здравје, животната средина, безбедноста и сигурноста, вклучително и семејното и родово-базираното насилство;
  • плаќање данок за време на пандемијата (приход, пензиски придонеси, имот, итн.);
    комунални услуги и други сметки (електрична енергија, вода, отпад, кирија); банкарски заеми, камати и такси;
  • спротивставување на дезинформациите и раздвојувачката реторика; борба против сите облици на стигма и дискриминација; поддршка и заштита на актерите во првите редови и напорите што градат доверба и засилување на солидарноста;
  • заштита и поддршка на бегалците и барателите на азил заробени во застрашувачки услови во
    нашите граници и ЕУ;
  • блиската соработка и поддршката помеѓу владите во регионот, вклучително и преку споделување
    информации, знаења, ресурси и техничка експертиза;
  • осигурување дека ограничувањата за заштита на јавното здравје ќе бидат со ограничено траење, пропорционални, засновани врз докази и можни за преглед од суд;
  • обезбедување финансиска поддршка за сите мали и средни претпријатија и самовработени погодени од пандемијата, да ги надоместат нивните загуби и да ја зајакнат нивната резилиентност, иновативност, претприемништво и потенцијал за раст по кризата.

Политичките партии:

  • демонстрирање на единство и соработка и поддршка на мерките за справување со непосредните и долгорочните последици од пандемијата.

Медиумите:

  • имаат витална обврска да известуваат на професионален, етички и одговорен начин и да обезбедат навремени, точни, доверливи и објективни информации за јавноста;
  • спротивставување на лажни вести, митови и стигматизација поврзана со пандемијата;
  • помагање на јавноста да ги разбере настаните и мерките преземени од властите и средства за
    заштита преку едноставни пораки;
  • обезбедување простор за различни чинители и заедници, особено најранливите
    делови од нашите општества.

Приватниот сектор:

  • демонстрирање на социјална одговорност преку поддршка на своите вработени во овие тешки времиња, и да не ја користат пандемијата како изговор за намалување на нивните вработени;
  • тесно да соработуваат со државните институции и други актери и да бидат ажурирани со мерките и достапните финансиски инструменти прилагодени за поддршка на приватниот сектор.

Граѓанското општество:

  • одржување на тековна комуникација, размена на информации и искуства за влијанието
    на и одговори на пандемијата, и на иновативни/креативни начини за вршење на работата за време на кризата;
  • континуирано да даваат глас на ранливите групи и да застапуваат за нивна заштита и поддршка;
  • зачувување на високи стандарди и одговорност при обезбедување поддршка за време на кризата, вклучително и при споделување на докази, најдобри практики, податоци и ресурси за што функционира при справување со вирусот;
  • учење лекции од кризата со цел да се информираат изборите за политики потоа и за време на
    процесот на закрепнување;
  • одговорно ангажирање, заедно со медиумите, во справувањето со лажните вести, митови и стигматизација поврзана со пандемијата.

ЕУ и донаторската заедница:

  • истакнување на важноста на владите да ги поддржуваат демократските вредности и принципи и да ги почитуваат човековите права;
  • постојана размена на информации и интеракција со актерите, вклучително и за тоа како пандемијата влијае на нивните приоритети, планови, програми и финансирање;
  • демонстрирање на постојана посветеност да помогне во ублажување на негативните влијанија на пандемијата врз граѓанското општество во целост, и не само на оние кои се фокусираат на олеснување на вонредната состојба;
  • продолжување со колективната акција и координација заснована на потреби, инклузивна и кохерентна финансиска поддршка/одговор за земјите од Западниот Балкан за ублажување на непосредните и долгорочните последици од кризата.

Список на потписнички (по абецеден ред):

ALFA Centar, Montenegro
Association “IRSH”, Albania
Balkan Green Foundation (BGF), Kosovo
BRAN – Bashkimi Rinor e Ardhmja e Ndritur, Kosovo
Bulgarian Hub for United Balkans, Bulgaria (in solidarity)
Center for Advocacy and Democratic Development (CADD), Serbia
Center for Economic Prosperity and Freedom (CEPS), Montenegro
Center for Euro-Atlantic Studies (CEAS), Serbia
CIVIL, North Macedonia
Community Business Development Center (CBDC), Kosovo
Debate Center, Kosovo
EC Ma Ndryshe, Kosovo
European Movement Serbia (EMinS), Serbia
Fondacija za razvoj i demokraciju (FRD), Bosnia and Herzegovina
Fondacioni Jeshil, Kosovo
Gender Alliance for Development Centre (GADC), Albania
HandiKOS, Kosovo
Hëna e Kuqe e Kosovës / Kosova Kizilayi, Kosovo
Initiative for Agricultural Development of Kosovo
Institute for Democracy and Development (IDD), North Macedonia
Institute for Development Policy (INDEP), Kosovo
Institute for Development Studies, Kosovo
EPIK Institute, Kosovo
International Debate Education Association South East Europe (IDEA SEE), North Macedonia
Kosovo Tourist Guide Association (GUIDEKS), Kosovo
Kosovo Youth Atlantic Treaty Association (KYATA), Kosovo
Krenar Shala, civil society activist, Kosovo
LGBT Forum Progress, Montenegro
NGO Aktiv, Kosovo
NGO Plejada, Kosovo
OJQ Gjeomjedisi & Geo-environmental, Kosovo
OJQ Me dorë në zemër, Kosovo
Protection and promotion of Environment, Culture and Art (proECA), Kosovo
Research Center for Security, Defense and Peace (ICBOM), North Macedonia
Sexual and Gender Minorities Association SUBVERSIVE FRONT Skopje, North Macedonia
The Balkan Forum
Youth Initiative for Human Rights – Kosovo